www.old.acta-agrophysica.org / monografie
wróć do listy rozdziałów
 
Metody wyzanaczania rozkładu granulometrycznego gleb mineralnych
(Pobierz wersję PDF )
Magdalena Ryżak, Piotr Bartmiński, Andrzej Bieganowski
Instytut Agrofizyki im. Bohdana Dobrzańskiego PAN, ul. Doświadczalna 4, 20-290 Lublin

Acta Agrophysica 175 (2009)

streszczenie: Podstawowym celem niniejszej monografii jest przegląd metod wyznaczania rozkładu granulometrycznego gleb. Szerokie spektrum omawianych metod obejmuje m.in.:
- metodę organoleptyczną (metodę placową) - powalającą wstępnie ocenić rozkład granulometryczny na podstawie analizy zachowania się gleby rozcieranej w palcach w stanie suchym oraz formowanej w palcach w stanie wilgotnym,
- metody sitowe - służące przede wszystkim do oddzielenia frakcji szkieletowych od ziemistych oraz wyznaczania zawartości frakcji grubszych (piasek i pył),
- metody sedymentacyjne, których realizacja oparta jest o prawo Stokesa, a wśród nich m.in.:
a) metodę areometryczną - najczęściej stosowaną w Polsce pod nazwą metody Casagrande'a w modyfikacji Prószyńskiego,
b) metodę pipetową - popularną w świecie metodę, uchodzącą za najbardziej precyzyjną aplikację metod sedymentacyjnych,
c) metody wykorzystujące promieniowanie gamma i rentgenowskie oraz metodę fotosedymentacyjną - metody wymagające specjalistycznego wyposażenia i stosunkowo rzadziej wykorzystywane w praktyce,
- metody sitowo-sedymentacyjne - będące kombinacją metod sitowych (wykorzystywanych do oznaczeń grubszych frakcji) oraz metod sedymentacyjnych (do oznaczeń frakcji drobniejszych),
- metody, które można nazwać instrumentalnymi, a w tym m.in.:
a) metodę dyfrakcji laserowej - w chwili obecnej coraz częściej wykorzystywaną w laboratoriach gleboznawczych, jako rutynową metodę wyznaczania rozkładu granulometrycznego,
b) metodę spektroskopii z korelacją fotonową - metoda wykorzystywana do wyznaczania rozkładu granulometrycznego cząstek bardzo małych (do 6 mm).

Istotnym elementem monografii jest zaprezentowanie metod przygotowania próbek glebowych do pomiarów rozkładu granulometrycznego. Elementami tego przygotowania są m.in. usuwanie: soli rozpuszczonych, substancji organicznych, węglanów, tlenków żelaza oraz krzemionki. Końcowym i ważnym etapem jest dyspergowanie próbki - chemiczne lub fizyczne. Ponadto przedstawiono klasyfikacje odnoszące się do poszczególnych frakcji granulometrycznych jak i klasyfikacje gleb w oparciu zdefiniowane wcześniej frakcje granulometryczne.
słowa kluczowe: metody wyznaczania rozkładu granulometrycznego, roz-kład granulometryczny gleb, klasyfikacja gleb mineralnych
język oryginału: polski