streszczenie: W Polsce, w procesach glebotwórczych i na bazie rodzimej skały macierzystej ukształtowały się gleby, których procentowy udział w skali kraju jest następujący: 82% stanowią gleby brunatne i bielicowe, 9% gleby bagienne hydrogeniczne, 5% mady, po 2% czarne ziemie, czarnoziemy oraz rędziny. W przedstawionej pracy wykorzystano materiał glebowy, reprezentujący wszystkie wspomniane powyżej typy gleb, co dało możliwość reprezentatywnego dla Polski zweryfikowania postawionej w rozprawie hipotezy, iż: aktywność dehydrogenazowa (DHA) mikroorganizmów glebowych może być wykorzystana jako indykator zarówno niedoboru tlenu w glebie, jak również powrotu do stanu korzystnego natlenienia (normoksja). Poprzez obserwacje zmian zachodzących w glebie w szerokim zakresie jej uwilgotnienia - od pełnej pojemności wodnej (pF 0), do punktu będącego miarą wody dostępnej dla korzeni roślin - pF 3,2, dokonano rozpoznania naukowego w obrębie zjawiska reoksydacji. Określono również współzależności między liczebnością mikroorganizmów glebowych a zmiennymi parametrami aeracyjnymi (pF, ODR, Eh), podczas postępującego procesu osuszania gleb. Przeprowadzone badania pozwoliły na stwierdzenie, iż DHA determinowana jest w sposób istotny (p<0,05) przez dostępność wody (pF), tlenu (ODR) i potencjał oksydoredukcyjny (Eh7), wykazując ujemne korelacje. Wymienione parametry stanowią istotne zmienne środowiskowe, warunkujące występowanie i aktywność metaboliczną mikroflory bakteryjnej, decydującej o życiu biologicznym w glebie. Stwierdzono również, iż liczebność mikroorganizmów glebowych w sposób istotny (p<0,05) warunkowana jest przez dostępność wody i potencjał oksydoredukcyjny (współzależności ujemne) oraz przez dostępność tlenu (korelacje dodatnie). Potwierdzono hipotezę, iż DHA może pełnić rolę indykatora stanu natlenienia w środowisku glebowym.