streszczenie: W pracy zamieszczono przegląd literatury dotyczący formowania się i przepływu gazów w glebie znajdującej się w warunkach ograniczonego natlenienia, wywołanego nadmiernym uwilgotnieniem (wysycenie gleby wodą opadową bądź ściekami). Zamieszczono również przegląd literatury obejmujący zakresem przemiany podstawowych pierwiastków takich jak: C,N, Mn, Fe, S i P w powiązaniu z dostępnością tlenu, będącego głównym akceptorem elektronów w reakcjach oksydoredukcyjnych, przebiegających w środowisku glebowym. Główną częścią składową pracy jest przeanalizowanie reakcji roślin w warunkach ograniczonego natlenienia w funkcji parametrów natlenienia takich jak: mikrodyfuzja tlenu w glebie (ODR) oraz potencjał oksydoredukcyjny (Eh). Wyniki własnych badań wykonanych na poletkach doświadczalnych, poddanych wielokrotnemu nawadnianiu ściekami miejskimi po II stopniu oczyszczania, z udziałem różnych upraw (wiklina, rzepak, kukurydza, mieszanki traw) zamieszczono w formie tabel i wykresów. Przedstawiają one dynamikę zmian gazów emitowanych z gleby z udziałem i bez udziału testowanych w powiązaniu ze stanem anaerobiozy, zaistniałej po wprowadzeniu na glebę torfowo-murszową ścieków miejskich w różnych okresach wegetacyjnych roślin i pór roku. Stwierdzono, że gleby poddawane zalewom ściekami wykazywały znaczny wzrost emisji gazów: metanu od 0,01 do 0,486 dm3·m-2·h-1, dwutlenku węgla do poziomu 2,3; 10,85 oraz 10,15 dm3·m-2·h-1 oraz etylenu poziomie 0,0015 do 0,003 dm3·m-2·h-1 z udziałem roślin: rzepaku, kukurydzy oraz mieszanki traw. Emisja gazów związana była z warunkami termicznymi strefy korzeniowej i podlegała zwielokrotnieniu w temperaturze powyżej 10°C. Uprawa roślin (zarówno jednorocznych jak i wieloletnich w warunkach ograniczonej aeracji gleby) wykazała znaczący udział w emisji gazów szklarniowych, przewyższając wielokrotnie (2-200 razy) emisję z powierzchni gleby nie pokrytej roślinnością. Największy przepływ gazów szklarniowych wystąpił z udziałem roślin rzepaku.