streszczenie: Celem pracy było zbadanie przemian mineralnych form azotu w glebach nawadnianych ściekami miejskimi oraz sprawdzenie możliwości wykorzystania gleby organicznej oraz roślin do oczyszczania ścieków. Prace prowadzono na glebach torfowo-murszowych i mineralno-murszowych pod uprawą wierzby, rzepaku i mieszanki traw nawadnianych oczyszczonymi ściekami z oczyszczalni „Hajdów” w Lublinie. W pracy przedstawiono wyniki badań polowych, wykazując wpływ nawadniania pól oczyszczonymi ściekami na stężenie mineralnych form azotu w roztworach glebowych na różnych głębokościach (10, 30, 50, 70, 100 cm) profilu glebowego. Stężenie azotu w wodach drenarskich wzrastało wraz ze zwiększającą się dawką ścieków. Wykazano przydatność gleby organicznej i roślin w procesie oczyszczania ścieków w warunkach obiektu doświadczalnego „Hajdów”. Czynnikami istotnie wpływającymi na przemiany związków azotowych w nawadnianej glebie są: dawka polewowa ścieków, czas i roślina. Biorąc pod uwagę stężenie N-NH4+ w wodach drenarskich najwyższą przydatność w procesie bioremediacji wykazały mieszanka traw, rzepak i nieco gorszą wierzba. Stężenie N-NO3- w wodach drenarskich, w każdym z omawianych przypadków, nie przekraczało 15 g N∙m-3, co odpowiada wymogom stawianym przez Unię Europejską. Stwierdzono ponadto wyższe stężenie N-NO3- i niższe N-NH4+ występujące w okresie wiosennym (intensyfikacja procesu nitryfikacji). Dlatego należy ograniczyć dawki ścieków w okresie wiosennym zapobiegając procesowi przedostawania się azotanów(V) do wód gruntowych. Przeprowadzone badania wykazują, że podwójna dawka zalewowa ścieków nie powinna być stosowana w praktyce ze względu na niższą efektywność oczyszczania jak również pogorszenie stosunków wodno-powietrznych. Stosowanie ścieków w pojedynczej dawce może stanowić cenne źródło azotu w uprawie roślin z przeznaczeniem do celów przemysłowych. Część pracy wykonano w ramach projektu badawczego zamawianego PBZ 31-03.