|
|
vol. 3, nr. 2 (2004)
|
Tło klimatyczne produkcji rolniczej w Polsce w drugiej połowie XX wieku
|
|
|
Elwira Żmudzka
|
|
| (pobierz wersję PDF )
|
|
|
Zakład Klimatologii, Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieœcie 30, 00-927 Warszawa |
|
|
vol. 3 (2004), nr. 2,
pp. 399-408
|
|
|
streszczenie:
W artykule przedstawiono wyniki badań zmienności warunków termicznych i opadowych w Polsce w drugiej połowie XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem okresów niekorzystnych z punktu widzenia produkcji rolniczej. Wykorzystano obszarowo uśrednione wartości temperatury oraz sumy opadów z kolejnych lat 1951-2000. Istotny wzrost temperatury stwierdzono wiosną, co znaczaco wpłynęło na zmianę czasu trwania termicznego okresu wegetacyjnego (w dwóch ostatnich 10-leciach XX wieku daty początku okresu wegetacyjnego średnio w Polsce „przesunęły się” na ostatnią pentadę marca). Złagodzeniu uległy także zimy. Charakterystyczne było również pewne oziębienie w czerwcu oraz jesienia (przyspieszenie końca okresu wegetacji). Wysokość opadów nie wykazała istotnego trendu zmian. W ostatnim 20-leciu XX wieku stwierdzono przyrost tempa ocieplenia; zaznaczyło się ono nie tylko w sezonie zimowo-wiosennym (I-V), ale także w ciepłej porze roku. Wysokie wartości temperatury w okresie letnim w połączeniu z niedostatkiem opadów (przede wszystkim w latach 1981-1994) przyczyniły się do wystąpienia okresów posuchy, a nawet suszy. Pod koniec lat 90. nastąpił wzrost iloœci opadów. Analiza struktury sezonowej lat anomalnych ze względu na temperaturę i ilość opadów pozwoliła wskazać lata szczególnie niekorzystne dla produkcji rolniczej. Wykazano, że wystąpienie posuch (określonych na podstawie wartości współczynnika hydrotermicznego Sielianinowa) w okresie wegetacyjnym oraz nadmierne skrócenie okresu wegetacji wyjaśniają kilkanaście procent zmienności plonów zbóż.
|
|
słowa kluczowe:
temperatura powietrza, opady atmosferyczne, zmienność, plony, Polska
|
|
język oryginału:
polski
|
|
|
|
|
|
