|
|
vol. 11, nr. 2 (2008)
|
Niedobory opadów atmosferycznych ograniczające plon pszenżyta jarego w północno-zachodniej Polsce
|
|
|
Eliza Kalbarczyk
|
|
| (pobierz wersję PDF )
|
|
|
Katedra Meteorologii i Klimatologii, Akademia Rolnicza, ul. Papieża Pawła VI nr 3, 71-469 Szczecin |
|
|
vol. 11 (2008), nr. 2,
pp. 419-428
|
|
|
streszczenie:
Celem pracy było określenie ryzyka uprawy pszenżyta jarego w Polsce północno-zachodniej, powodowanego niedoborem opadów atmosferycznych. Materiał stanowiły wartości plonu ziarna pszenżyta jarego i wyniki obserwacji 7 terminów agrofenologicznych, prowadzonych w latach 1984-2004 w 8 stacjach doświadczalnych COBORU (Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych), położonych w północno-zachodniej Polsce. Ponadto wykorzystano dobowe dane meteorologiczne z lat 1984-2004 z 16 stacji IMGW, na podstawie których obliczono sumy opadów atmosferycznych w okresach rozwojowych pszenżyta jarego i w okresie 30 dni przed siewem. Zależności między wielkością plonu a sumą opadów atmosferycznych zbadano analizując wykresy rozrzutu, a istotne związki opisano za pomocą równań regresji prostej lub krzywoliniowej (wielomian 2o). W wybranych okresach rozwojowych pszenżyta jarego wyznaczono: częstość występowania niedoborów opadów, potencjalne zmniejszenie plonu oraz średnie wieloletnie i z lat ekstremalnych sumy opadów atmosferycznych. Naj-większe zagrożenie dla dobrego plonu pszenżyta jarego stanowi niedobór opadów występujący w okresie od kłoszenia do dojrzałości woskowej tej rośliny. Dla co najmniej przeciętnego plonu pszenżyto jare na Pomorzu potrzebuje powyżej 70 mm opadów w okresie kłoszenie-dojrzałość woskowa, ponad 176 mm w okresie siew-dojrzałość woskowa i ponad 205 mm w okresie siew-zbiór. Niedobór opadów atmosferycznych w okresie kłoszenie-dojrzałość woskowa może spowodować zmniejszenie plonu o około 10-20%, natomiast w okresach siewdojrzałość woskowa i siew-zbiór odpowiednio o 12-16 i 10-14%. Najbardziej zagrożone niedoborem opadów w okresie krytycznym pszenżyta jarego są obszary położone w południowo-wschodniej części Pomorza.
|
|
słowa kluczowe:
pszenżyto jare, opad atmosferyczny, zmniejszenie plonu
|
|
język oryginału:
polski
|
|
|
|
|
|
