|
|
vol. 19, nr. 3 (2012)
|
Częstość występowania i grubość pokrywy śnieżnej w Polsce
|
|
|
Małgorzata Czarnecka
|
|
| (pobierz wersję PDF )
|
|
|
Zakład Meteorologii i Klimatologii, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie ul. Papieża Pawła VI, 3; 71-434 Szczecin |
|
|
vol. 19 (2012), nr. 3,
pp. 501-514
|
|
|
streszczenie:
Podstawę opracowania stanowiły dobowe grubości pokrywy śnieżnej od listopada do marca w latach 1960/61-2009/10 z 40 stacji meteorologicznych IMGW, z wyłączeniem obszarów górskich. Zasadniczą charakterystykę czasowego i przestrzennego rozkładu liczby dni z pokrywą śnieżną, w tym o grubości co najmniej 5 cm, a także przeciętnej grubości pokrywy śnieżnej w dniach jej wy-stępowania, przeprowadzono dla miesięcy kalendarzowej zimy (XII-II). Stwierdzono, że na przeważającym obszarze kraju pokrywa śnieżna zalega w 30 do 60 dniach, ale tylko w około 50-70% przypadków jej grubość przekracza 5 cm. Natomiast przeciętna grubość pokrywy śnieżnej w dniach jej zalegania kształtuje się od 8 do 18 cm. Styczeń i luty charakteryzują się zbliżoną liczbą dni z pokrywą śnieżną, jednak w lutym jej przeciętna grubość we wschodnich rejonach kraju jest nieco większa. W okresie kalendarzowej zimy najbardziej śnieżną jest trzecia dekada stycznia, podczas gdy przeciętnie największe grubości pokrywy w dniach jej zalegania notuje się w trzeciej dekadzie lutego, ale także jeszcze w pierwszej dekadzie marca. Geograficzny rozkład liczby dni z pokrywą oraz jej przeciętne grubości potwierdzają rosnącą z zachodu na wschód surowość warunków termicznych, zarówno w całym okresie zimowym, jak i w poszczególnych miesiącach. W pięćdziesięcioleciu 1960/61-2009/10 zaznacza się niewielka tendencja spadkowa częstości występowania oraz grubości pokrywy śnieżnej, ale zmiany są na ogół nieistotne. Spadkowy trend liczby dni z pokrywą śnieżną, statystycznie istotny na poziomie α = 0,05, nastąpił przede wszystkim w grudniu i w styczniu, natomiast z pokrywą o grubości ponad 5 cm – niemal wyłącznie w grudniu. Wykazano statystycznie istotną rolę cyrkulacji atmosferycznej, odzwierciedloną wartościami indeksu NAO, w kształtowaniu zmienności wszystkich analizowanych cech pokrywy śnieżnej. Cyrkulacja atmosferyczna wyjaśnia, w zależności od rejonu kraju, od około 40 do 50% zmienności dni z pokrywą śnieżną, od 30 do 40% – zmienności dni z pokrywą ponad 5 cm i od 25 do 30% – zmian przeciętnej grubości w dniach jej zalegania. Największe współczynniki determinacji, wyrażające rolę warunków cyrkulacyjnych w wyjaśnianiu międzyrocznej zmienności częstości występowania oraz grubości pokrywy śnieżnej, wytestowano w styczniu i w lutym, wyraźnie mniejsze – w grudniu.
|
|
słowa kluczowe:
liczba dni, grubość, rozkład przestrzenny, wskaźnik NAO, współczyn-niki determinacji
|
|
język oryginału:
polski
|
|
|
|
|
|
